News

ก่อนแสงแรกจะส่องถึงพื้นถนนของกรุงเทพฯ เสียงไม้กวาดก็เริ่มก้องสะท้อนในความมืดสลัวของถนนสายต่าง ๆ เจ้าหน้าที่กวาดถนน หรือ “พี่ไม้กวาด” คือกลุ่มคนที่ทำงานเพื่อให้เมืองสะอาดก่อนที่ใครจะเริ่มต้นวัน แต่ทุกก้าวกวาดของพวกเขาแฝงด้วยความเสี่ยง จากรถที่แล่นเร็ว ผู้ขับขี่ที่ไม่ทันระวัง ไปจนถึงอันตรายในถังขยะที่ไม่มีใครรู้ว่าซ่อนอะไรอยู่ สิ่งหนึ่งที่ช่วยให้พวกเขากลับบ้านได้อย่างปลอดภัยคือ “เสื้อกั๊กสะท้อนแสง” ที่สวมไว้ในทุกวัน

นายนัฐพร พรายเล็ก พนักงานกวาดถนนเขตธนบุรี ทำงานตั้งแต่บ่ายถึงสามทุ่ม และบ่อยครั้งในช่วงเช้ามืดที่อันตรายที่สุด และช่วงหัวค่ำหลังหกโมงเย็นไปจนถึงสามทุ่มก็เสี่ยงไม่แพ้กัน เพราะแสงเริ่มน้อยลงและรถก็เริ่มหนาแน่นขึ้น เขายอมรับว่า “แค่แสงสะท้อนเล็ก ๆ บนเสื้อ สามารถช่วยชีวิตได้” ยิ่งในช่วงเย็นที่รถหนาแน่น การมองเห็นชัดตั้งแต่ระยะไกลคือความปลอดภัยที่พนักงานทุกคนรอคอย โดยเฉพาะเสื้อกั๊กสะท้อนแสงรุ่นใหม่ที่ผลิตจากขวด PET รีไซเคิล 11 ขวดต่อหนึ่งตัว สีสดกว่ารุ่นเดิมและสะท้อนแสงได้ดี

“ช่วงเช้ามืดก็กลัวเหมือนกัน บางทีคนขับรถเมากลับจากสถานบันเทิง ถ้าอยู่บนถนนจะอันตรายมาก ก็จะพยายามเลือกยืนกวาดจุดที่ปลอดภัย ถ้าจุดไหนเสี่ยงก็จะขึ้นมากวาดบนทางเท้าแทน แล้วก็ต้องคอยมองรถตลอดเวลา เสื้อสะท้อนแสงก็ช่วยเยอะ รถจะเห็นเราได้ง่ายขึ้น ก็อยากให้เจ้าหน้าที่กวาดขยะทุกเขตใน กทม. ได้ใส่เสื้อใหม่ๆ ทุกคน”

แต่ความเสี่ยงของพี่ไม้กวาดไม่ได้มีแค่บนถนน ในถังขยะยังมีเศษกระเบื้อง ตะปู ของมีคมที่ต้องเก็บด้วยความระมัดระวัง “บางทีเจอของน่ากลัว แต่ก็ต้องเก็บ เพราะเป็นหน้าที่” จึงต้องสวมถุงมืออยู่ตลอดเวลาเพื่อความปลอดภัย เพราะสำหรับคนทำงานในลักษณะนี้ การป้องกันไว้ก่อนสำคัญกว่าการเสี่ยงเจ็บตัวจากความประมาท เขาพูดด้วยน้ำเสียงเรียบง่ายแต่หนักแน่น

เสื้อกั๊กที่มีเรื่องราว: ขยะที่กลับมาปกป้องผู้คนที่ดูแลเมือง

เสื้อกั๊กสะท้อนแสงเหล่านี้ไม่ใช่เพียงอุปกรณ์นิรภัย แต่คือผลลัพธ์ของความร่วมมือจากหลายฝ่าย ทั้งกรุงเทพมหานคร ภาคเอกชน และประชาชน โดย PPP Plastics ร่วมกับ มูลนิธิมือวิเศษกรุงเทพ และ กทม. ผลักดันโครงการ “มือวิเศษกรุงเทพ แยกเพื่อให้...พี่ไม้กวาด” เชิญชวนให้ประชาชนคัดแยกขยะพลาสติกสะอาดจากต้นทาง และนำไปส่งยังจุดรับบริจาคทั้ง 50 เขตของกรุงเทพฯ รวมถึงศาลาว่าการกรุงเทพมหานคร เสาชิงช้า และดินแดง โดยได้รับการผลักดันจากสมาชิกภาคเอกชนที่เข้มแข็งหลายองค์กร เช่น กลุ่มบริษัท ดาว ประเทศไทย (Dow) บริษัทวัสดุศาสตร์ที่ใส่ใจสิ่งแวดล้อมในฐานะสมาชิกของภาคีมือวิเศษ ซึ่งเข้ามาทำงานกับเจ้าหน้าที่และชุมชนในกรุงเทพมหานครอย่างใกล้ชิด

จากขวดน้ำธรรมดา ถูกแปรเปลี่ยนเป็นเสื้อกั๊กสะท้อนแสงกว่า 1,200 ตัว ลดปริมาณพลาสติกกว่า 120,000 กิโลกรัม และที่สำคัญ กลับมาปกป้องชีวิตคนทำงานที่ออกเดินบนท้องถนนก่อนใคร

พี่ไม้กวาด: จากผู้กวาดถนนสู่ “นักประชาสัมพันธ์แยกขยะ” ของชุมชน

เสื้อกั๊กเหล่านี้ยังสร้างแรงบันดาลใจให้พี่ไม้กวาดมีบทบาทใหม่ การเป็น “นักประชาสัมพันธ์ขยะ” หลายคนลุกขึ้นมาสื่อสารเรื่อง ขยะมีค่า ต่อชุมชน เขาเล่าว่ามักเดินคุยกับชาวบ้าน ชวนแยกขยะ และช่วยผู้สูงอายุใช้งานแอปพลิเคชันคัดแยกขยะอย่างถูกวิธี เมื่อประชาชนเห็นว่าขยะสามารถบริจาคไปทำเสื้อได้ ก็ตระหนักรู้มากขึ้นว่าขยะพลาสติกมีค่า สามารถทำประโยชน์ได้จึงเริ่มใส่ใจการแยกขยะมากขึ้น

หลังจากโครงการแยกขยะเริ่มต้นขึ้น เขาสังเกตเห็นว่าปริมาณขยะในพื้นที่ลดลง เพราะประชาชนในพื้นที่เริ่มนำขยะรีไซเคิลไปขาย และนำเศษอาหารไปทำปุ๋ย ไม่ต้องทิ้งรวมกันทั้งหมดเหมือนแต่ก่อน พื้นที่ตัวอย่างอย่างชุมชนวัดบุปผารามมีจุดคัดแยกทุกวันที่ 17 ของเดือน โดยเจ้าหน้าที่เขตจะประสานกับบริษัท เวสบาย เดลิเวอรี่ จำกัด มารับซื้อขยะรีไซเคิลจากชาวบ้านโดยตรง ทำให้เกิดระบบรีไซเคิลเล็ก ๆ ภายในชุมชน ช่วยสร้างรายได้และลดปริมาณขยะที่ต้องส่งกำจัด

“อยากขอบคุณที่นำขยะกลับมารีไซเคิล กลายเป็นเสื้อกั๊กสะท้อนแสงรุ่นใหม่ให้เราได้ใส่ ก็มีความรู้สึกปลอดภัยมากขึ้น” นายนัฐพร พรายเล็ก กล่าวแทนใจพี่ไม้กวาดที่ได้รับเสื้อรุ่นใหม่

เสียงจากผู้อำนวยการเขต: ความเสี่ยงที่ไม่เคยหายไป และความร่วมมือที่ยังต้องเดินหน้า

ว่าที่ร้อยตรี เดชาธร แสงอำนาจ ผู้อำนวยการเขตธนบุรี อธิบายภาพรวมว่า เขตมีพนักงานกวาดกว่า 225 คน ทำงานสองรอบ รอบเช้าเริ่มงานตั้งแต่ตี 5 ถึงบ่ายโมง และรอบบ่ายเริ่มบ่ายโมงถึงประมาณสามทุ่ม

“บางทีเจ้าหน้าที่กวาดอยู่บนทางเท้าก็ยังมีมอเตอร์ไซค์ที่ฝ่าฝืนระเบียบกฎหมาย ชอบขับขี่ขึ้นบนทางเท้า ก็จะมีปัญหา ส่งผลถึงความไม่ปลอดภัยต่อผู้ที่ใช้ทางเท้าหรือผู้ที่ใช้รถใช้ถนนคนอื่น”

เพื่อรับมือกับความเสี่ยงเหล่านี้ อุปกรณ์ป้องกันพื้นฐานที่จำเป็น คือ เสื้อกั๊กสะท้อนแสง ซึ่งทางสำนักงานเขตได้แจกให้กับพนักงานกวาดทุกคน

“เสื้อกั๊กสะท้อนแสงต้องใส่ทำงานทุกวัน เมื่อใช้ไปสักระยะหนึ่ง ซักบ่อยๆ สีก็ซีดจางลง เมื่อมีเสื้อตัวใหม่จากขวดรีไซเคิลที่ประชาชนบริจาคมาเสริมใส่สลับกับที่มีอยู่ ช่วยให้เสื้อไม่เก่าเร็ว เหมือนกับว่าทั้งปีมีของใหม่ใช้ตลอดเวลา เขตธนบุรีเป็นเขตนำร่อง ได้รับเสื้อกั๊กใหม่กว่า 200 ตัว และได้เสียงตอบรับที่ดีจากเจ้าหน้าที่ทุกคน”

เบื้องหลังของโครงการนี้ยังมีพลังจากความร่วมมือระหว่างภาครัฐและเอกชน นี่คือตัวอย่างของการทำงานร่วมกันที่เห็นผลเป็นรูปธรรม เมื่อขยะที่เคยไร้ค่า กลายเป็นเสื้อกั๊กสะท้อนแสงที่ช่วยชีวิต และกลายเป็นสัญลักษณ์ของการหมุนเวียนทรัพยากร

แต่ที่สำคัญกว่าการแจกเสื้อคือ “ความต่อเนื่องของระบบ” ทั้งการรณรงค์ขับขี่ปลอดภัย การหมุนเวียนอุปกรณ์ป้องกัน และการทำงานร่วมกับภาคีเอกชน เช่น กลุ่มบริษัท ดาว ประเทศไทย เพื่อให้เกิดการพัฒนาอย่างยั่งยืน

จากปลายไม้กวาดสู่ต้นทางขยะ: “บ้านนี้ไม่เทรวม” สร้างเมืองที่ปลอดภัยและยั่งยืน

เมืองสะอาดไม่ได้มีเพียง “ไม้กวาด” แต่ยังมีการจัดการตั้งแต่ต้นทาง ว่าที่ร้อยตรี เดชาธร แสงอำนาจ ผู้อำนวยการเขตธนบุรี เล่าว่า สำนักงานเขตเน้นการรณรงค์ร่วมกับผู้ประกอบการในพื้นที่ โดยเฉพาะร้านอาหารกว่า 200 แห่ง ให้แยกเศษอาหารตั้งแต่ต้นทาง ตาม โครงการบ้านนี้ไม่เทรวม ของ กทม.เพื่อให้ปริมาณขยะที่ต้องส่งกำจัดลดลง

เขตธนบุรีผลักดันให้ร้านค้าและชุมชนร่วมแยกเศษอาหารตามโครงการ “บ้านนี้ไม่เทรวม” ทำให้ขยะที่ต้องส่งกำจัดลดลง โดยคัดแยกเป็นเศษอาหารมีปริมาณน้ำหนักเฉลี่ย 11.37 ตันต่อวัน จะถูกนำไปทำปุ๋ยหรือส่งให้เกษตรกร และมีขยะรีไซเคิลที่คัดแยกเพิ่มขึ้นในพื้นที่มีปริมาณน้ำหนักเฉลี่ย 40.10 ตันต่อวัน โดยจะมีระบบรับซื้อจากชุมชนทุกเดือน โดยมีจุด Drop-off ที่ทางสำนักงานเขตกำหนดไว้ 7 จุด รับซื้อขยะโดย บริษัท เวสบาย เดลิเวอรี่ จำกัด ซึ่งช่วยสร้างรายได้ให้คนที่เข้าร่วมและนำขยะรีไซเคิลเข้าสู่ระบบมากขึ้น

“มีภาคีเครือข่ายที่เข้ามาร่วมในการจัดการขยะอินทรีย์และขยะรีไซเคิล ได้แก่มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี บริษัท JAK Reword Technology บูรณาการนวัตกรรม Blockchain ในการเก็บข้อมูลปริมาณน้ำหนักมูลฝอยของสมาชิกที่คัดแยกขยะ และเข้าร่วมกับสำนักงานเขตธนบุรีของเรา โดยร้านค้าและผู้ประกอบการสามารถเข้าถึงได้ง่าย ตรวจสอบได้ และมีความโปร่งใส รวมถึงมีระบบคำนวณ Carbon Footprint แสดงผลผ่าน Dashboard บนแพลตฟอร์มของสำนักงานเขตธนบุรี”

จาก เสื้อกั๊กสะท้อนแสง ที่ผลิตจากขวดพลาสติกรีไซเคิล ไปจนถึงโครงการ “บ้านนี้ไม่เทรวม” ล้วนสะท้อนแนวคิดเดียวกัน คือการจัดการขยะตั้งแต่ต้นทางเพื่อลดภาระปลายทาง ซึ่งไม่เพียงช่วยเมืองสะอาดขึ้น แต่ยัง ปกป้องชีวิตคนทำงานบนถนน และสร้างเมืองที่ปลอดภัยยิ่งกว่าเดิม